laugardagur, september 25, 2004

Góða kvöldið

Þar sem ég er á fullu við að skrifa leikritið þá finn ég ekki alveg orkuna til að skrifa mikið hingað líka, svona rétt á meðan. En af leikritaskrifunum er annars allt gott að frétta og mun ég birta eitthvað af því hér þegar fram líða stundir.

Annars var ég að koma úr bíó þar sem ég sá nýju Almodovar myndina. Ég er enn ekki viss um hvað mér fannst. H'un er vissulega ekkert í líkingu við Habla Con Ella en samt eru bjórar í henni. SAgan er átakanleg og eins og er hans vani, þá eru karakterarnir fallegir og góðir, ljótir og illir. Þeir eru alltaf skemmtilega tvíhliða og það býr mikil dýpt að baki. Samt tekst honum ekki alveg að ná þessu helsta styrkleikamerki sýnu yfir í þessari mynd. Það er eins og hann hafi ekki alveg vitað hvað han vildi gera með karakterana eða kannski hann hafi vitað það en bara ekki tekist að koma því yfir til okkar (svo gæti náttúrulega stílinn borið hann ofurliði). En ég þarf að hugsa betur um hana.

En nú þarf ég að hlaupa út á bar og fara að skrifa (ég er búinn að finna yndislegann local þar sem allir eru á fylliríi og kaffið er ógeðslegt, þar sem ekkert nýrra en Queen kemst á fóninn en lífið virðist snúast í hringi og mannfólkið birtist í öllum sínum myndum. Ég á eftir að skrifa um karaktera sem ég er búinn að hitta þarna seinna). En semsé, út á bar!

Góðar kveðjur

Þorleifur

fimmtudagur, september 23, 2004

Góða kvöldið

Þetta hefur, þori ég að fullyrða, einhverjir undarlegustu og á sama tíma, unaðslegust dagar lífs míns.

Ég er farinn að trúa því að ég geti skrifað leikrit. 25 síður komnar og prufulestur á þeim við konuna mína (sem þýðir samtímis lestur og þýðing, og alas, oftar hljómar það betur á engilsaxneskunni) virðist benda til þess að þar sé á ferð eitthvað svoldið djúsí. Ekki ber svo að skilja að ég sé þeim mun meira undrandi á þessu, ég vonaði allaveganna alltaf að ég væri skriffær, heldur hitt, hversu auðvelt þetta veitist mér. ÉG er náttúrulega að skrifa um eitthvað sem ég gjörþekki, pólitík, og býst ég við að það stytti mér örlítið leið. Ég er til dæmis fullviss um að ef ég væri að skrifa um kotlífi á hásléttum skotlands á öndverðri 15 öld þá myndi það veitast mér töluvert þyngra í skrifum, en pólitíkina kann ég.

Og talandi um pólitík þá hefur dóttir stórleikarans Gunnars Eyjólfssonar (sem þórhildur Þorleifsdóttir rak úr sýningunni Góði Dátinn Sveik) ákveðið að ráða Tinnu Gunnlaugsdóttur í starf Þjóðleikhússtjóra. Þetta þarf náttúrulega ekki að koma neinum á óvart og óska ég Tinnu til hamingju með starfið og megi gæfan og gengi fylgja henni.

EN það sem stendur mér fremst í huga í kvöld er matarboðið sem ég var í áðan. Þar sat ég (reyndar annað kvöldi í röð) með Jóni Baldvini Hannibalssyni og Bryndísi Schram. Var matarboðið haldið til heiðurs rithöfundinum Einari Má en bókin Draumur á jörðu var að koma út eftir hann á finnskri tungu. Þetta reyndist vera hið skemmtilegasta matarboð þar sem umræðan spannaði, menntunarmál beggja vegna atlantshafsins (og þar af leiðandi hið sósíal demókratíska kerfi Evrópu vs. hið elítu miðaða kerfi Bandaríkjanna), Palestínumálið, sem við Jón Baldvin vorum sammála um að væri grundvöllur getuleysis Evrópu í heimspólitíkinni (enda er málið það sem mestu máli skiptir í alþjóðapólitíkinni), nú einnig gerðist ég svo djarfur að leggja til að lestrarskortur íslenskra ungmenna (við erum fyrir neðan miðju í nýlegri könnun OECD og höfum hríðfallið undanfarin misseri, bókaþjóðin er sumsé að verða ólæs) stafaði af ömurlega leiðinlegum skólabókum. Ef því yrði kippt í liðinn þá væri kannski von til að fólk fengi ekki gubbutilfinningu við að sjá bók (það þarf ekki að taka fram að undirtektirnar við þessu við matarborðið voru harla takmarkaðar). Og svo mætti lengi halda áfram. Ég ætla að spara lesendum þessarar síðu (ef einhverjir eru) frá því að telja mikið meira upp, en tvennt vil ég minnast á. Annars vegar að gaman var að hlusta á skáldið segja frá og þá sérstaklega frá bókum sínum, sem hann lifir sig mikið inní. Vissulega væri hægt að lesa úr því að hann þjáist af háu stigi af egóism (sem ég geri ráð fyrir að öll skáld geri að einhverju leyti, ég meina, hvernig ættu þau að hafa áhuga á sögum af öðru fólki ef það hefði ekki áhuga á eigin sögum?) en því er ekki hægt að neita að hann er heillandi og spennandi karakter og um hann þurfa kannski ekki að gilda sömu regur um framkomu (og önnur borgaraleg gildi) eins og hina. (hver veit, kannski verð ég einhvern daginn líka sérviskulegur listamaður sem vill bara segja sögur af eigin frábærlegheitum og þá ætla ég að vona að ég hitti mann eins og mig (sem reyndar heldur úti bloggsíðu um sig á 26. aldursári) sem er tilbuinn að umbera mig) .

Hitt sem var spennandi við þetta kvöld var saga sem að Jón Baldvin sagði af því þegar Ísland lýsti yfir stuðning við hið nýja lýðveldi Litháen. Hann hafði talað um mikilvægi þess að gleyma ekki smáríkjunum á balkanskaga í umræðum á alþjóðavettvangi og komist upp með það vegna þess (eins og sendifulltrúi BNA komst að orð) að Ísland er svo lítið. Og ef maður er lítill í hinu stóra spili alþjóðapólitíkurinnar þá getur maður komist upp með að gera hluti sem aðrir fá ekki að gera, eins og til dæmis lýsa yfir stuðningi við aðrar smáþjóðir, eitthvað sem stóru norðurlandaþjóðirnar þorðu ekki að gera. En allaveganna. Í Júni 1991 hringir símin hjá JB um miðja nótt. ER á línunni Landbergis (seinna forseti Litháen) og segir við JB að hafi hann einhvertímann meinað það sem hann hafði sagt um sjálfstæðisbaráttu þeirra á balkanskaganum þá væri tíminn upp runninn til að standa við orð sín. Rússarnir væru búnir að herbúast og það stefndi allt í það að þeir væru við það að ráðast inn. Það þyrfti að koma einhver pólitíkus og sýna samstöðu með þeim. Öll hin norðurlöndin voru búin að neita og Ísland var eina vonin. JB tekru til óspilltra málanna og fer í það að fá vegabréfsáritun (það er einfaldari prósess ef maður er utanríkisráðherra). Hann er svo kominn til Vilníus 3 dögum seinna og finnur Landbergis inn í stjóranráðinu með 170 unglingum með kalishnikov rifla, umkringdir rússneskum skriðdrekum. Honum er húrrað upp í ræðupúlt og flytur þar ræðu yfir 600.000 manns sem safnast höfðu saman. Það sem hann áttar sig allt í einu á er að þetta er miklu mikilvægara en hann hafi gert sér grein fyrir. Þarna, andspænis skriðdrekunum, stóð pólitíkus í hárri stöðu í ríki sem var í NATO (segið svo að það hafi aldrei komið sér vel að vera í hernaðarbandalagi). Sem slíkur þá var móralski stuðningurinn sem hann sýndi með þessu mun meira virði en öll samúðarskeiti veraldar. Og að sitja í stofunni og hlusta á hann segja þessa sögu var upplifun ólík nokkurri sem ég hef á ævinni upplifað. Allt í einu var ég staddur á torginu innan um fólkið og sá að þjóðin mín hafði kannski haft eitthvað fram að færa til góðs í veröldinni. (reyndar tókst þeim kumpánum DAvíð, Halldóri að skemma það aftur en kannski urðu þeir bara að eyða surplúsnum). Vissulega er þetta móment ennþá of nærri mér til þess að ég geti eitthvað tjáð mig um það í alvörunni en ég fann að það snerti mig á einhvern þann hátt sem fátt annað af svipuðum toga hefur gert.

Til að slá botninn í þetta þá var þessi saga, sem ég var að segja frá, pöntuð af Einari Má og hljóðaði beiðni hans svo "segðu okkur söguna af því þegar þú sigraðir kommúnismann". Ég var fljótur að benda á að þetta væri nú kannski ekki alls kostar rétt þar sem The Economist hafði lýst því yfir við lát Regan að það hafi verið hann sem gerði það. Og þá sagði Jón Baldvin "Í Litháen þá eru tveir heiðursborgarar erlendir. Ronald Regan og Jón Baldvin Hanniblasson".

Svo mörg voru þau orð!

Þorleifur

mánudagur, september 20, 2004

Að skrifa að degi til:

Ég býst við því að þetta gerist oftar í framtíðinni þar sem þessa dagana er ég aðallega starfandi við ritsmíðar. Og það engar smá, ég er að skrifa leikrit... Enn er það leyndarmál fyrir hvað ég er að skrifa en því get ég lofað að það verður á íslensku sviði innan skamms.

Það er ekki frá því að um mig fari léttur hrollur við að hugsa um það sem ég var rétt í þessu að skrifa. AÐ verk eftir mig fari á svið! Og það fyrir alemnnings sjónir!!! En það er víst hluti af þroskaferli listamannsins að vera neyddur út í atburðarásir sem oftar en ekki taka af manni völdin og neyða mann til að læra og það allfljótt.

Og ég er að læra. ég ligg þessa dagana yfir meisturum hins nútímalega talaða orðs og reyni að glöggva mig því í hverju snilld þeirra er falin. Reyni að greina hvernig þeir ljá skoðunum sínum, vonum og þrám raddir. Ég vonast með þessu að ég greini betur í mínu eigin frai hvernig mér fari best að rífa kjaft án þess að vera þeim mun leiðinlegri á meðan.

ÉG er mikið búinn að vera að hugsa um hvernig best sé að koma pólitísku leikhúsi á framfæri. Kannski væri það fyrsta að hætta að fjalla um það sem pólitískt leikhús og nota þess í stað orð eins og "létta innlistleikhúsið" eða þá "ofsafyndna alvöruleikhúsið" já jafnvel "umræðuleikhús alþýðunnar" en öll þess nöfn bera með sér allt of niðurnjörvandi (þori ég að segja það, ranga) mynd af því sem ég er að fást við. Ég er pólitískur leikhúsmaður, ég hef margt sem ég vil segja og tímum óskilgreindra hugtaka þá held ég að það sé best að halda mig við að kalla það sem ég er að gera eftir því sem ég er að gera. það þarf svo ekki að þýða það að það sem ég er að gera sé leiðinlegt, eða einvörðungu pólitískt, heldur er það umfram allt satt.

Pólitík er nefnilega svo miklu stærra en nokkrir kallar og kellingar á þingi að karpa, pólitík hefur mað það að gera að ræða samfélag okkar og stöðu sem mannvera. Hefur með það að gera að reyna að skilja af hverju heimurinn er eins og hann er og hvers vegna það lítur ekki út fyrir að hann sé að stefna í rétta átt.

LEikhúsið hefur frá örófi verið samræðuvettvangur alþýðunnar. Þar koma fram nýjar hugmyndir sem ættu að eiga það til að vera innlegg í umræðu líðandi stundar og móta hinni hugmyndafræðilegu umræðu farveg sem leiðir í átt að einhverskonar sameiginlegri niðurstöðu meðal þjóðarinnar. Ég geri mér grien fyrir að þessir tímar koma sennilega ekki aftur í leikhúsinu í bráð, að við kjötkatlana eru sestir nýjir umræðustjórara í formi PR manna, skilaboðahannara og auglýsingamanna en það er ekki gott að missa sjónar á því sem leikhúsið getur staðið fyrir þegar þörf verður á því að vekja það að nýju.

Þýðir þetta að ég er forngripasafnari? E.t.v. en þá er ég allaveganna safnari í hjartans einlægni og með ofvæni bjartsýnismannsins bíð ég færis (eða væri réttar að kalla það, með vissu tígrisdýrsins).

Góðar stundir

Þorleifur